W piątek, 27 września 2024 roku, w Auli Centrum Dydaktyki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie odbyły się wyjątkowe pokazy fizyczne, zorganizowane przez Centrum Rekrutacji AGH w ramach Małopolskiej Nocy Naukowców. Mimo że wydarzenie miało miejsce w godzinach dopołudniowych, w innych częściach świata trwała noc, co podkreślało globalny wymiar tej inicjatywy.

Wydarzenie znane pod nazwą Science Show przyciągnęło łącznie ok 1300 osób i zostało podzielone na trzy tury, dostosowane do różnych grup wiekowych. Pierwszy pokaz rozpoczął się o godzinie 8:30 dla klas IV-VII szkół podstawowych. Najmłodsi uczestnicy wydarzenia – przedszkolaki oraz uczniowie klas I-III byli zaproszeni na godzinę 10:00. Małopolską Noc Naukowców kończyliśmy pokazem rozpoczynającym się o godzinie 12:00 z najstarszą grupą widzów – uczniów klas VIII szkół podstawowych oraz wszystkich klas szkół średnich.

Prelegentem oraz głównym prowadzącym wydarzenie był mgr inż. Michał Kud – pracownik Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH, który zaprezentował fascynujące doświadczenia fizyczne w tym eksperymenty możliwe do wykonania w szkolnych pracowniach fizycznych.

Prowadzący zademonstrował młodzieży doświadczenie z wdmuchiwaniem kulki papieru do butelki. Choć wydawało się to zadaniem prostym, pomimo wielu prób kulka papieru nie wpadała do środka, lecz była wypychana na zewnątrz. Michał Kud wyjaśnił, że dzieje się tak, ponieważ wdmuchiwane powietrze nie ma, dokąd uciec, co powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz butelki, wypychając kulkę na zewnątrz. Ten eksperyment doskonale zilustrował zasady dynamiki płynów oraz ciśnienia, skłaniając uczestników do myślenia, jak często nasze intuicje różnią się od rzeczywistych praw fizyki.

Kolejnym eksperymentem było doświadczenie z dwoma przyssawkami, które pozwalało zrozumieć zasadę działania próżni. Prelegent demonstrował, jak trudne jest rozdzielenie dwóch połączonych ze sobą przyssawek po usunięciu z nich powietrza, co ilustrowało potęgę ciśnienia atmosferycznego. To klasyczne doświadczenie, znane z prób eksperymentu Magdeburskiego, wywołało ogromne zainteresowanie i aplauz widzów, szczególnie starszej młodzieży.

Innym niezwykłym pokazem było doświadczenie z „palącą się ręką”. Prelegent, zanurzając rękę w wodzie, a następnie nabierając powstałą pianę mydlaną podpalał ją, pokazując jak za sprawą cienkiej warstwy wody na skórze, ręka pozostaje nienaruszona mimo płomienia. Wyjaśnił przy tym szczegółowo mechanizm fizyczny tego zjawiska, co wzbudziło zarówno podziw, jak i ciekawość uczestników.

Dzięki możliwościom AGH, uczestnicy mogli zobaczyć na własne oczy fascynujące właściwości ciekłego azotu, który nie jest standardowym elementem wyposażenia pracowni szkolnych. Michał Kud prezentował między innymi, jak różne substancje zachowują się w kontakcie z ekstremalnie niskimi temperaturami. Uczniowie byli świadkami między innymi zamrażania przedmiotów, które pod wpływem ciekłego azotu stawały się kruche czy „eksplozji” w wyniku gwałtownej reakcji spowodowanej przemianę ciekłego azotu w gaz.

Wydarzenie miało również aspekt interaktywny – demonstrator zachęcał młodych uczestników do aktywnego udziału w eksperymentach. Najbardziej zaangażowane dzieci mogły wziąć udział w prostych doświadczeniach co dodawało wydarzeniu charakteru edukacyjno-rozrywkowego. Dla najbardziej aktywnych przewidziano nagrody, co dodatkowo motywowało młodzież do współpracy i zadawania pytań. Pokazy miały na celu nie tylko edukację, ale również zainspirowanie młodzieży do dalszego zgłębiania nauk ścisłych. Zajęcia były świetnym uzupełnieniem tradycyjnych lekcji fizyki, rozbudzając ciekawość i motywując do samodzielnego odkrywania tajników nauki.

Pokazy fizyczne zorganizowane przez Centrum Rekrutacji AGH w ramach Małopolskiej Nocy Naukowców, prowadzone przez Michała Kuda były doskonałym przykładem tego jak nauka może być zarówno fascynująca jak i przystępna. Dzięki wykorzystaniu ciekłego azotu i ciekawej formie prezentacji młodzież miała okazję doświadczyć magii fizyki w sposób, który na co dzień nie jest dostępny w szkolnych laboratoriach. Wysoka frekwencja i entuzjazm uczestników są dowodem na to, że tego typu inicjatywy są niezwykle wartościowe i potrzebne, by inspirować kolejne pokolenia młodych naukowców.

Serdeczne podziękowania należą się Wydziałowi Fizyki i Informatyki Stosowanej za wsparcie Centrum Rekrutacji w przeprowadzeniu tych wyjątkowych pokazów, które na długo pozostaną w pamięci uczestników.